“O djali im, kryeje namazin, urdhëroje të mirën, pengoje të keqen dhe bëhu i durueshëm për çfarëdo që të godet! Me të vërtetë, ky është thelbi i patundur i të gjitha punëve.” (Kuran, Llukman: 17)
Shkruan: Dr. Selver Xhemaili
Shoqëritë njerëzore mund të çmohen dhe të vlerësohen për të tipare të ndryshme, kështu që disa nga veçoritë e tyre mund të jenë më të theksuara, ato të dallohen dhe të përmenden më shpesh në mesin e njerëzve. Edhe vetë Zoti i madhërishëm në Kuranin fisnik flet për tipare dhe cilësi të ndryshme të popujve dhe të shoqërive, qofshin ato karakteristika të mira apo të këqija. Në konotacion pozitiv Ai flet për njerëzit që meritojnë shpërblimin e Tij, për shoqërinë (ummetin) mesatare e cila nuk i tejkalon kufijtë e veprimit, flet për shoqërinë shembullore (Bekare 143), ashtu siç e përmend edhe tiparin e veprimit me drejtësi, që është shtyllë e organizimit shoqëror (Araf 181). Për Zotin shoqëria do të jetë më e mirë kur mëson, kur nxit, kur urdhëron dhe kur e bën të mirën, për shkak se kështu, me të gjitha energjitë dhe përpjekjet e veta, është pengesë për të keqen: “Ju jeni populli më i mirë i dalë për njerëzimin: (sepse) ju urdhëroni që të bëhen vepra të mira, i ndaloni të këqijat dhe besoni Allahun.” (Ali Imran: 110) Më tej, Kurani fton që njerëzit të solidarizohen dhe të ndihmohen në mënyrë reciproke në fusha të bamirësisë, të devotshmërisë, duke ndikuar te njëri-tjetri, që të rritet vetëdija e përgjegjësisë (takvallëkut) në veprimtarinë e përditshme: “Ndihmoni njëri-tjetrin në bamirësi dhe devotshmëri dhe mos ndihmoni në mëkat dhe armiqësi! Dhe, kini frikë Allahun, sepse Allahu është ndëshkimfort.” (Maide: 2)
Mbështetje në punë të mira
Andaj, besimtarët gjithnjë duhet që ta ndihmojnë, ta mbështesin njëri-tjetrin në punët e mira e të dobishme. Pra, njerëzit duhet që ta nxisin njëri-tjetrin në punë të mira, të ndihmohen në vepra që do të jenë frytdhënëse për popullin dhe njerëzimin. Në asnjë mënyrë nuk guxon të matet me sjelljen e tjetrit që është pasiv apo kundër bamirësisë; përkundrazi, besimtari i mirëfilltë kriter të matjes së veprave dhe të sjelljes së vet i ka parimet hyjnore të shpallura në Kuranin fisnik dhe të reflektuara në fjalët dhe sjelljen e Pejgamberit (a. s.). I dërguari i Allahut shpeshherë thoshte: “Mos u bëni karakterdobët e të thoni ‘nëse njerëzit na bëjnë mirë, edhe ne u bëjmë mirë; nëse na bëjnë padrejtësi, edhe ne u bëjmë padrejtësi’. Por, mësohuni që kur njerëzit t’ju bëjnë mirë, t’ua ktheni me të mirë dhe kur t’ju bëjnë keq, ju të mos ju bëni padrejtësi.”
Nga ana tjetër, besimtari nëse nuk ka forcë materiale për të ndihmuar, atëherë duhet të ndihmojë shpirtërisht. Janë disa punë në të cilat shumë me rëndësi janë morali dhe guximi, madje më të rëndësishme se forca materiale. Besimtarët myslimanë e kanë për detyrë ta përmbajnë, ta mbështesin, njëri-tjetrin në hair/vepërmirësi, kurse ta ndalojnë nga punët që janë të ndaluara fetarisht. Iniciativave që çojnë drejt mëkateve, drejt harameve, besimtari duhet të gjejë forcë dhe t’u thotë ndal/stop. Dhe, nëse shoku i tij gjendet në veprime të tilla dhe nëse me të vërtetë e ka shok, ai duhet ta ndalojë nga harami, që të mbetet shoqëria (e atyre dyve) edhe në botën e ardhshme, ahiret. Ashtu siç theksohet edhe në Kuranin fisnik: “Atë Ditë miqtë do të bëhen armiq të njëri-tjetrit, përveç të drejtëve, që e kanë pasur frikë Allahun.” (Zuhruf: 67)
Rendi dhe harmonia shoqërore mund të sigurohen vetëm në sajë të këtij parimi. Besimtarët janë njerëz që bëjnë përpjekje për të bërë bashkë, në veten e tyre, të gjitha shprehitë e mira dhe që punët përpiqen t’i bëjnë në formën më të mirë. Sepse, Allahu është “Ai i cili ka përsosur çdo gjë që ka krijuar”. (Sexhde: 7) Andaj, edhe Allahu (xh. sh. ) i do njerëzit që po ashtu i bëjnë punët e tyre në mënyrën më të mirë dhe atyre u qaset me dashuri e mëshirë: “Shpenzojeni pasurinë në rrugën e Allahut dhe mos e çoni veten tuaj në shkatërrim, por bëni vepra të mira; Allahu me të vërtetë i do bamirësit.” (El Bekare: 195) I dërguari i Allahut, Muhamedi (a. s.), ka thënë: “Ka të tillë njerëz të cilët thua se janë çelës të së mirës dhe drurë të së keqes. Dhe, disa të tjerë thua se janë çelës të së keqes dhe drurë të së mirës. Lum për ata të cilëve Allahu i madhërishëm u ka dhënë në duar çelësat e së mirës! Dhe, mjerë për ata të cilëve Allahu ua ka dhënë në duar çelësat e së keqes!”
Kur përmendet fjala mysliman, përnjëherë duhet nënkuptuar njeriun bamirës, të dobishëm për të tjerët, njeriun nxitës të punëve të mira, që nuk i bë dëm askujt; njeriun e kulturuar, që sillet mirë me të tjerët; njeriun e matur, që di të respektojë atë që duhet të respektohet, që i di kufijtë e vet, që di të flasë kur dhe ku duhet dhe që di të heshtë kur dhe ku duhet; që i njeh dhe i di kufijtë e vet të veprimit; që e di vlerën e kohës dhe që e planifikon atë për të bërë mirë.
Në çdo punë të mirë, në çdo nismë të dobishme, ai gjendet aty: nuk ngurron e as bezdiset nga veprat e mira. Në lidhje me këtë po përkujtojmë një thënie plot urtësi me të cilat Llokman Hakimi e këshillonte djalin e vet, duke i thënë: “Biri im, të porosis për katër gjëra. Dy prej tyre duhet t’i harrosh. E para që duhet të harrosh është mirësia, të cilën ua ke bërë të tjerëve (pra, s’duhet t’ua përmendësh); kurse e dyta: të këqijat që t’i kanë bërë të tjerët ty. Dy gjëra që duhet t’i mbash mend janë: Allahu dhe përkujtimi i vdekjes.”
Për kënaqësinë e Allahut mëshirë dhurues
Besimtari gjatë gjithë jetës së tij duhet të bëj llogaritë që ta takojë në paqe të Gjithëmëshirshmin dhe ta ketë parim të vetin që aktet, veprimet e sjelljet e tij të jenë me vetëdijen dhe synimin për ta fituar kënaqësinë e Allahut mëshirë dhurues. Ai duhet të mos bart shqetësimin për të arritur ndonjë përfitim material, apo për t’u dukur simpatik në sytë e të tjerëve kur i do ata dhe kur u bën mirë, në çfarëdo lloj situate që gjendet, në të gjitha ndjenjat dhe sjelljet e tij të mira. Besimtari që është i vetëdijshëm se asnjë e mirë e tij nuk do të shkojë kot, nuk duhet të harrojë se edhe për durimin që do të tregojë në momentet e vështira të ballafaqimit me fatkeqësitë siç janë vdekja apo sëmundja, do të shpërblehet tek Allahu i madhërishëm. Zoti i madhërishëm në librin e Tij, Kuranin fisnik, na i përkujton fjalët e Llukmanit drejtuar të birit: “O djali im, kryeje namazin, urdhëroje të mirën, pengoje të keqen dhe bëhu i durueshëm për çfarëdo që të godet! Me të vërtetë, ky është thelbi i patundur i të gjitha punëve.” (Llukman: 17)
Po në përputhshmëri me këtë që u tha, ne si besimtarë duhet ta gjejmë veten edhe në realitetet e reja që po krijohen në hapësirat tona. Nisur nga botëkuptimi “bëre të mirën hidhe në det; nëse nuk ta di peshku, ta di deti vetë”, bamirësinë të bëjmë shprehi dhe cilësi të karakterit tonë. Mirënjohjen dhe shpërblimin, ndërkaq, gjithnjë duke pritur jo nga ai që i është bërë mirë, por nga Zoti i madhërishëm, i Cili të mirën e shpërblen edhe e me më të mirë. Pra, të gjejmë metodat dhe rrugët për të bashkëpunuar dhe për t’u ndihmuar mes vete; bashkërisht t’i luftojmë dukuritë negative. Në këtë mënyrë, jo vetëm individualisht, po edhe shoqërisht, do të jemi më të përparuar, po, besa, edhe më të pavarur.
Zoti na ndihmoftë në perspektiva të reja.
